Doğa & Hayvan

İyi bir yaşama alanında yeterli besinin ve korumanın bulunmasının yanında, kuşun yaşamını sürdürüp verimli döl üretebilmesi için en uygun koşulların bulunması gerekmektedir.

İyi bir yaşama alanında yeterli besinin ve korumanın bulunmasının yanında, kuşun yaşamını sürdürüp verimli döl üretebilmesi için en uygun koşulların bulunması gerekmektedir. Bu alanlar kuş türünün yaşamasının olası olduğu ve bunun sürdürebileceği yerlerdir. Kuş türlerinin tek tek korunması yerine yaşama alanlarının korunması daha akılcı bir yöntem olarak görülmektedir. Yaşama alanlarını koruduğumuzda, doğal olarak orada var olan türleri de korumuş olmaktayız. Türkiye’de kuşların yaşama alanları açısından bir değerlendirme yapıldığında, bölgeler itibarıyla çarpıcı verilerle karşılaşmaktayız.

Karadeniz bölgesinin büyük kısmı ve özellikle Doğu Karadeniz Bölgesinin doğal geçitleri, her yıl çok sayıda yırtıcı kuş göçüne sahne olur. Yırtıcı kuş göçü denildiğinde İstanbul Boğazı büyük bir öneme sahiptir. Bu bölgelerimiz ilkbaharda (nisan-mayıs) ve yaz sonunda (ağustos-eylül) sayıları yüz binleri bulan yırtıcı kuş göç hareketinin doğal sahnesidir. Bu bölgelerimizde yırtıcı kuş göçünün yanı sıra diğer göçmenleri de aynı kuş göç yolu üzerinde görebiliriz.

Göçmen kuşların konakladığı bölgelerimizde yerli olarak yaşayan birçok kuş türümüzün de bulunması, yaşama alanını korunmasının önemini bir kez daha gündeme getirmektedir. Ülkemizin doğusunda bulunan Van Gölü çevresindeki alanlarda 146 kuş türü yaşadığı bilinmektedir. İç Anadolu bölgemizde ve özellikle Ankara ili çevresinde 231 kuş türünün yaşaması şaşırtıcı gelebilir. Yine bu bölgemizde bulunan Sultan Sazlığında kuluçkaya yatan ve soyu dünya ölçeğinde tehlike altında olan Küçük karabatak, Yaz ördeği, Pasbaş patka ve dikkuyruk dikkat çeken türlerdendir. Sultan sazlığı ve Seyfe Gölü gibi uluslararası öneme haiz sulak alanlarda 265 kuş türünün yaşadığı saptanmıştır. Konya Ovasında bulunan Ereğli Sazlığında dünyada soyu tehlike altında olan üç tür ördek (Dikkuyruk, Yaz ördeği ve Pasbaş patka), Flamingolar, Küçük karabatak, Ak pelikan, Tepeli pelikan ve soyu dünya ölçeğinde tehlikede olan Sibirya kazı gibi nadir hayvanların barınma yeri olarak dikkat çekiyor.

Karadeniz Bölgesindeki Kızılırmak deltası ile Akdeniz Bölgesindeki Göksu deltasında soyu tükenmekte olan Saz horozunun (Porphyrio porphyrio) yanı sıra 330 kuş türünün yaşadığı bilinmektedir. Doğu Akdenizdeki Seyhan-Ceyhan deltalarında kışı geçiren Yeşilbaş ve Çamurcun ördeklerin yanı sıra Yeşil arıkuşu, Küçük batağan ilgi çekici kuşlardandır.

Göller Bölgesinde sonbahar ve kış aylarında görülen Avrupa’da nadiren bulunan Kara boyunlu batağan adlı küçük su kuşunun yanı sıra Elmabaş, Tepeli patka, Macar ördeği ile Burdur Gölünde kışlayan dikkuyrukların sayısı gün geçtikçe azalmaktadır.

Ege bölgesindeki Gediz deltasında 207 kuş türü barınmaktadır. Gediz deltasındaki Çamaltı tuzlasında başta Flamingolar olmak üzere Küçük sumru, Suna ve Kılıçgaga gibi kuş türleri barınmaktadır. Bunların yanı sıra soyu tükenmekte olan Kelaynaklar gibi, İbis ailesinden Çeltikçi kuşlarının yaşama ortamı olması, bu bölgenin önemini artırmaktadır. Büyük menderes deltasında Flamingolar, Tepeli pelikan, Gri balıkçıl, Karakulaklı kuyrukkakan, Akça cılıbıt, Kızıl sırtlı örümcek kuşu, Küçük kerkenez ve Saz bülbülü gibi nadir hayvanların konaklama ve üreme alanı olması tür çeşitliliğini gözler önüne sermektedir.

Trakya’da Meriç deltasında kışı geçiren Kuğu (Cygnus olor), Ötücü kuğu (Cygnus cygnus), Küçük kuğu (Cygnus columbianus), Küçük balaban, Gece balıkçılı, Alacabalıkçıl, Erguvani balıkçıl, Çeltikçi, Kaşıkçı, Küçük akbalıkçıl, Gri balıkçıl ile özellikle ülkemiz için nadir olan Kara sumru dikkat çekmektedir. Marmara bölgesindeki Manyas Kuş Gölü ve Uluabat (Apolyont) Gölü aynı tektonik çöküntü içinde yer alan önemli sulak alanlardır. Kuş gölünde yuva yapan ve dünyada soyu tükenme tehlikesi altında bulunan Küçük karabatak ile Tepeli pelikan, Balıkçıl türleri, Çeltikçi, Kaşıkçı, Çamurcun ördek ve kışı Hindistan’da geçirip yazaylarında gelen Karabaşlı kiraz kuşu dikkat çekici türlerdendir.

Görüldüğü gibi, ülkemizde nereye gidilirse gidilsin oldukça önemli kuş alanlarına ulaşılmaktadır. Türkiye’nin 781000 km2’ye ulaşan yüzölçümünde, kuşlar açısından çeşitli önem derecelerine sahip, çoğu sulak karakterde olmak üzere birçok alanı vardır. Türkiye’nin uluslararası karakterde 100’den fazla önemli kuş alanının bulunduğu görülmektedir. Bu ise ülkeler ortalamasının iki katı kadar olduğu nedeniyle, ülkemizin kuş alanı açısından önemli bir konumda bulunduğunun açıkça ortaya koymaktadır.